Hebben we de corona crisis te danken aan de communicatiecultuur van wetenschappers?

 

Wetenschappers wisten al meer dan 10 jaar dat er een corona pandemie zat aan te komen. We wisten zelfs waar en hoe de pandemie zou ontstaan, over welk type virus het zou gaan en hoe groot het gevaar was. En we wisten dat voorbereiding dringend en noodzakelijk was.

Onderzoekers omschreven het letterlijk als een “tijdbom” een publicatie uit 2007 door de American Society for Microbiology.

“… het groot reservoir van SARS-CoV virussen in hoefijzervleermuizen, samen met de cultuur van het eten van exotische zoogdieren in Zuid-China, is een tijdbom. … en daarom mag de nood aan voorbereiding niet worden genegeerd. “  (1)

Met de beschikbare wetenschappelijke kennis was de corona pandemie perfect te voorkomen. Waarom kwam die voorbereiding er niet? Hoe is dit mogelijk?

De communicatie tussen wetenschap en overheden is fout gelopen. Overheden wereldwijd dragen hierin een zware verantwoordelijkheid

Ook wetenschappers moeten durven hand in eigen boezem steken. Ze dragen fantastisch veel bij aan onze welvaart en hun wetenschappelijke rigueur garandeert de betrouwbaarheid van hun onderzoek. Maar de manier waarop ze hierover rapporteren is totaal verouderd en contraproductief. Daardoor gaat belangrijke informatie dikwijls verloren in een zee van irrelevante data. De cultuur van wetenschappelijke publicaties is dringend aan vernieuwing toe.

Als expert in doelmatige en efficiënte communicatie heb ik honderden wetenschappelijke publicaties doorploeterd. En daarbij stuit ik telkens op 4 struikelblokken die het voor de lezer onnodig moeilijk maken:

  1. Onbegrijpelijke taal. Complexe zinnen en termen maken publicaties moeilijk leesbaar.
  2. Contraproductieve structuur. De structuur legt de focus op het werk van de wetenschapper, niet op de relevante informatie.
  3. Nietszeggende titels. Titels bakenen enkel het domein af, zonder inhoudelijke betekenis. Artikels zijn daardoor moeilijker te vinden en te lezen.
  4. Wildgroei. De academische wereld focust op kwantiteit. Daardoor zijn echt relevante publicaties moeilijker te vinden

In de rest van dit artikel ga ik dieper in op elk van deze struikelblokken aan de hand van één van de vele publicaties die waarschuwen voor een corona-pandemie. Ik noem het hierna “het Corona-Voorbeeld” (1)

BELANGRIJK : De titel van mijn artikel is bewust provocatief. Het is wat gratuit om zonder diepgaand onderzoek een beschuldigende vinger uit te steken naar de “de wetenschappers”. Achter de titel staat daarom een vraagteken. Maar het probleem is onmiskenbaar. En corona maakt het pijnlijk zichtbaar. De pandemie kon voorkomen worden als we de wetenschappelijke kennis goed hadden gebruikt. Dit artikel is een uitnodiging om dringend de cultuur van wetenschappelijke publicaties en wetenschappelijke presentaties kritisch tegen het licht te houden.

Edouard Gruwez
edouard.gruwez@ttpaw.com

(1) Deze publicatie is de aanleiding en het voorbeeld in dit artikel:
Cheng, V. C. C., Lau, S. K. P., Woo, P. C. Y., & Yuen, K. Y. (2007). Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus as an Agent of Emerging and Reemerging Infection. Clinical Microbiology Reviews, 20(4), 660–694.